Index | Presentación | Hemeroteca | Coordinación | Comité | Ilustración | Contacto
O Xefe Seattle (ou Sealth na forma máis aproximada á
lingua nativa) sempre foi considerado como o autor dun fermoso discurso en
defensa da natureza e dos dereitos dos indios fronte a invasión do home
branco. Sen embargo, é imposible demostrar a veracidade da súa autoría,
e, o que é máis abraiante, a versión máis estendida foi inventada en
gran parte nos anos setenta por un guionista de cine estadounidense. A
continuación vertemos un pouco máis de luz sobre esta sorprendente
historia.
¿Quen foi o Xefe Seattle?
Calcúlase
que o Xefe Seattle naceu en torno ó ano 1786. Seu pai, Schweabe, era
xefe do poboado suquamish máis importante de Agata Pass e súa
nai, Scholitza, era filla dun xefe
duwamish de Green River. Entre 1805 e 1806, Seattle gañou numerosas
loitas contra outras tribos indias de Green River e de White River,
converténdose en xefe dos suquamish e dos duwamish. Ó redor de 1820 tivo
a súa primeira descendente, chamada Kickisomlo, unha nena coñecida polos colonos
como a Princesa Angeline. En 1832, a Hudson's Bay Company deu en construír
un asentamento comercial en Nisqually Prairie e Seattle aproveitou esta
situación para fortalecer as alianzas cos colonos a través do comercio.
En 1848 decidiu bautizarse, tomando o nome de Noé. Seus fillos tamén
foron bautizados, e a súa conversión e a do seu pobo, marcou a fin dunha
época guerreira e o comezo da cooperación cos colonos. Instalouse en
Olympia para comerciar cos brancos, acadando o seu maior éxito en 1852,
ó convencer o comerciante David S. Maynard para que trasladase os seus
almacéns de Olympia ó poboado de Duwumps, que o propio Maynard nomearía
como Seattle, en honor ó xefe indio.
A finais de 1854, o gobernador Isaac Ingalls Stevens,
graduado en West Point e veterano da guerra de México, chegou
ó estado de Washington para intentar trasladar a unha reserva os nativos
da zona. Nas negociacións, o Xefe Seattle foi o portavoz dos suquamish e
dos duwamish, aceptando a proposta do gobernador. O resultado foi o
Tratado de Point Elliott[i],
asinado en 1855 por quince tribos[ii].
Seattle foi o primeiro en asinar, cedendo 2,5 millóns de acres de terra,
obtendo a cambio unha reserva para os suquamish e nada para os duwamish[iii].
Sen embargo, moitos xefes indios non aceptaron o tratado e decidiron
acudir ás armas, rebelándose contra os colonos, o que deu lugar á
chamada «Guerra do Tratado» de 1856. Nesta guerra inclúese o episodio
da «Batalla de Seattle» (26-1-1856), unha escaramuza dun día na que un
millar de nativos tentou atacar a cidade. Algúns indios (seguramente
Seattle estaba entre eles) avisaron das intencións dos nativos ós
colonos, e o ataque foi repelido coa axuda dun navío de guerra e dos
marines. As represalias non tardaron moito en chegar. O gobernador acusou
os xefes dos nisqually e dos yakima de promover a revolta e foron
executados. Durante este período bélico, no que se sucederon vinganzas
sanguentas por ambos lados, Seattle mantívose ó lado dos colonos.
Despois da derrota final dos nativos rebeldes, Seattle tentou actuar como
un mediador e resolver disputas entre as diferentes tribos, mentres
procuraba mellorar nas condicións de vida do seu pobo. Recibiu a
confirmación cristiá en 1864, e nos seus derradeiros anos actuou coma xuíz
nos consellos das tribos. Seattle morreu o 7 de xuño de 1866. Segundo o
historiador Clarence Bagley ó seu funeral acudiron indios e tamén homes
brancos. Pero o certo é que ningún dos xornais da época cubriu ó
enterro, nin tampouco existen datos que acrediten a asistencia dos colonos
fundadores da cidade, noutrora amigos do xefe. Dende a súa tumba na península
de Kitsap, pódese ver a moderna cidade de Seattle a través de Puget
Sound. Hoxe en día existen varios monumentos en honor ó Xefe Seattle:
unha estatua na Quinta Avenida e en Cedar Street en Seattle, un busto de
bronce na Seattle University, a Sealth High School en Seattle, o selo
oficial da Cidade de Seattle, e un monumento histórico na súa tumba en
Suquamish. Cada ano, en agosto, celébrase o Chief Seattle Day.
Fragmentos
dun diario: o Xefe Seattle, un cabaleiro por instinto. A súa elocuencia
nativa[iv].
Por Henry A. Smith.
O vello xefe Seattle foi o indio máis corpulento que nunca vin, e, con
diferencia, o de aspecto máis nobre. Erguía seis pés de altura por riba
dos seus mocasíns, de peito e costas anchas, moi ben proporcionado. Os
seus ollos eran grandes, intelixentes, expresivos e amigables cando
estaban en repouso, e reflectían fielmente os cambios de humor da gran
alma que ollaba a través deles. Normalmente era solemne, silencioso e
nobre, pero nas grandes ocasións movíase entre a multitude coma un titán
entre liliputienses, e a súa máis mínima palabra era lei. Cando se erguía
para falar no consello ou para ofrecer a súa opinión, todos os ollos
xiraban cara a el, e dos seus beizos saían frases fondas, sonoras, e
elocuentes como o tronar incesante das cataratas que flúen de ríos
inesgotables. O seu magnífico porte era tan nobre coma o dos xefes
militares máis cultivados ó mando das forzas dun continente. A súa
elocuencia, dignidade e gracia non foran adquiridas. Eran tan nativas á súa
condición de home como as follas e os gromos son á améndoa en flor. A súa
influencia era formidable. Podería ter sido un emperador pero todos os
seus instintos eran democráticos, e gobernaba os seus fieis súbditos con
bondade e benignidade paternal. Sempre se sentiu adulado pola atención
acusada dos homes brancos, e nunca tanto como cando sentaba ás súas
mesas. En tales ocasións manifestaba máis que en calquera outra parte os
instintos xenuínos dun señor. Cando o gobernador Stevens chegou por
primeira vez a Seattle e díxolles os nativos que o nomearan comisionado
de asuntos indios para o territorio de Washington, déronlle unha calorosa
recepción diante da oficina do Doutor Maynard, preto do peirao en Main
Street. A baía ateigouse de canoas. Unha masa vivinte de humanidade de
cor morena, que oscilaba e se retorcía, aliñábase fronte á costa, ata
que o vello Xefe Seattle entoou unha voz de trompeta que redobrou por riba
da inmensa multitude, coma un tambor tocando diana. O silencio fíxose
instantáneo e perfecto, como o que segue a un trono nun ceo claro. O
Doutor Maynard presentou entón o gobernador ante a multitude nativa, e de
seguida comezou, nun estilo conversador, sinxelo e sincero, unha explicación
da súa misión entre eles, que estaba claro que requiría a capitulación.
Cando sentou, o Xefe Seattle ergueuse coa dignidade dun senador que leva
as responsabilidades dunha gran nación ás súas costas. Poñendo unha
man enriba da cabeza do gobernador e sinalando de vagar cara o ceo co índice
da outra, empezou o seu memorable discurso en tons solemnes e
impresionantes.
«Este ceo que chorou bágoas de compaixón por nosos pais durante
infinidade de séculos, e que parece eterno para nós, pode mudar. Hoxe
despexado, mañá pode estar cuberto de nubes. As miñas palabras son coma
estrelas que nunca se apagan. O gran xefe, Washington [1], pode confiar no que di
Seattle, con tanta certeza coma os nosos irmáns do rostro pálido poden
contar co retorno das estacións. O fillo do xefe branco di que seu
pai nos envía saúdos de amizade e boa vontade. É moi amable, xa que
sabemos que a penas precisa da nosa amizade, porque o seu pobo é moi
numeroso. Son como a herba que cubre as inmensas praderías, mentres que nós
somos poucos, e parecemos as árbores espalladas dunha pradería varrida
pola treboada.
O gran, e eu supoño tamén bo, xefe branco, fainos saber que quere
mercar as nosas terras, pero quere permitirnos reservar territorio abondo
para vivir comodamente. De feito, isto semella xeneroso, pois o home
vermello xa non ten dereitos que haxa que respectar, e a oferta tamén
pode ser sabia, pois nós xa non necesitamos un gran país. Houbo un tempo
no que o noso pobo cubría toda a terra, como as ondas dunha mar rizada
cobren o seu chan feito de cunchas. Pero ese tempo xa morreu hai moito,
xunto á grandeza de tribos agora case esquecidas. Non lamentarei a nosa
caída prematura, nin reprocharei ós meus irmáns de rostro pálido que a
acelerasen, a nós tamén se nos podería culpar.
Cando os nosos mozos montan en cólera por algún mal real ou imaxinario,
e desfiguran as súas caras con pintura negra, os seus corazóns tamén se
desfiguran e se volven negros, e entón a súa crueldade é implacable e
non coñece límites, e os nosos anciáns non son quen de refrealos.
Pero esperemos que as hostilidades entre o home vermello e seus irmáns
de rostro pálido non volvan endexamais. Teríamos todo que perder e nada
que gañar.
Verdade é que a vinganza, para os nosos valentes mozos, considérase
unha victoria, mesmo a costa da súa propia vida. Pero os anciáns que
quedan na casa en tempos de guerra, e as anciás que teñen fillos que
perder, son máis sabios.
Noso gran pai Washington, xa que eu supoño que agora é noso pai así
coma o voso, dende que George desprazara os seus límites ó norte, noso
gran e bondadoso pai, digo, envíanos unha mensaxe por seu fillo, que, sen
ningunha dúbida, é un gran xefe entre o seu pobo, e dinos que se facemos
o que desexa, protexeranos. Os seus valentes exércitos serán para nós
un potente muro afiado, e os seus grandes buques de guerra encherán os
nosos portos de maneira que os nosos antigos inimigos do norte, os
tsimshiams e os hydas, xa non asustarán as nosas mulleres e anciáns.
Daquela será noso pai e nós seremos seus fillos.
¿Pero pode isto ser posible? O voso Deus ama o voso pobo e odia o
meu; pousa os seus fortes brazos con amor ó redor do home branco, levándoo
coma un pai leva o seu cativo, pero desamparou seus fillos vermellos. El
fai que o voso pobo sexa máis forte cada día, e pronto encheredes a
terra; namentres, o meu pobo vai minguando como a marea que baixa rápida,
e que nunca volverá. O Deus do home branco non pode amar seus fillos
vermellos, senón os protexería. Parecen orfos e non poden buscar axuda
en ningunha parte. ¿Como podemos daquela converternos en irmáns? ¿Como
pode o voso pai converterse no noso, traernos prosperidade e espertar en nós
soños de regreso á grandeza?
Seméllanos que o voso Deus é parcial. Acudiu ó home branco. Nunca O
vimos; nunca sentimos a Súa voz; deulle leis ó home branco pero non tivo
ningunha palabra para Seus fillos vermellos, que por moitos millóns
encheron este inmenso continente como as estrelas enchen o firmamento.
Non, somos dúas razas distintas e así debemos seguir. Hai moi pouco en
común entre nós. As cinzas dos nosos antecesores son sagradas e o seu
lugar de descanso final é terra santa. Namentres, vós aventurádesvos
lonxe das tumbas dos vosos pais, aparentemente sen pesar.
A vosa relixión foi escrita en táboas de pedra polo dedo de ferro dun
Deus anoxado, para que non esquecerades. O home vermello nunca podería
recordar nin comprendelo.
A nosa relixión son as tradicións dos nosos antecesores, os soños dos
nosos anciáns, outorgados polo Gran Espírito, e as visións dos nosos sachems.
Está escrita nos corazóns do noso pobo.
Os vosos mortos deixan de amarvos a vós e os seus fogares natais tan
pronto como atravesan os portais da tumba. Vagan máis aló das estrelas,
son esquecidos pronto e nunca regresan. Os nosos mortos nunca esquecen o
fermoso mundo que os fixo existir. Aínda aman os seus ríos sinuosos, as
súas grandes montañas e os seus vales recollidos, e, ás veces, co seu máis
tenro cariño, anhelan os solitarios seres con corazón, e a miúdo
regresan para visitalos e confortalos.
O día e a noite non poden morar xuntos. O home vermello sempre fuxiu do
achegamento do home branco, como as brétemas cambiantes das ladeiras
foxen ante o chameante sol da mañá.
Sen embargo, a vosa proposta paréceme xusta, e penso que a miña xente a
aceptará, retirándose á reserva que lles ofrecedes, e viviremos illados
e en paz, xa que as palabras do gran xefe branco parecen ser a voz de
natureza falándolle ó meu pobo da escuridade espesa que se congrega
rapidamente ó seu redor coma unha densa bruma, provinte do mar de media
noite, que flota cara ó interior da terra.
Pouco importa onde pasemos o resto dos nosos días. Non son moitos. A
noite do indio promete ser escura. Ningunha estrela luminosa estrelece no
horizonte. Ventos de voz triste xemen na distancia. Algunha vinganza
inexorable contra a nosa raza está no camiño do home vermello, e onde
queira que este vaia, sentirá os pasos seguros do cruel destructor achegándose,
e prepararase para recibir a súa condena, como fai a gama ferida que
sente os pasos do cazador achegándose. Unhas cantas lúas máis, uns
cantos invernos máis, e nin un só dos poderosos hóspedes que unha vez
encheron esta ancha terra, ou que agora vagan fragmentados en grupos por
estas inmensidades, quedarán para chorar sobre as tumbas dun pobo que
unha vez demostrou ser tan
poderoso e esperanzado coma o voso.
¿Pero por que teriamos que queixarnos? ¿Por que debería murmurar ante
o destino do meu pobo? As tribos están formadas por individuos e non son
mellores ca eles. Os homes van e veñen como as ondas do mar. Unha bágoa,
un tamanawus, unha endecha, e vanse dos nosos ollos nostálxicos para
sempre. Mesmo o home branco, que camiñou e falou co seu Deus, de amigo a
amigo, non está exento do destino común. Podemos ser irmáns, despois de
todo. Veremos.
Estudiaremos a vosa proposta, e cando decidamos, avisarémosvos. Pero de
aceptármola, eu, aquí e agora, poño esta primeira condición: que non
se nos negue o privilexio, sen nos molestar, de visitarmos a vontade as
tumbas dos nosos antecesores e amigos. Cada anaco deste país é sagrado
para o meu pobo. Cada ladeira, cada val, cada pradería e fraga foi
santificada por algunha lembranza afectuosa ou algunha triste experiencia
da miña tribo. Mesmo as rochas que parecen quedar mudas cando se abrasan
baixo o sol ó longo da silenciosa costa, nunha grandeza solemne, estremécense
coas lembranzas de acontecementos pasados ligados ó destino do meu pobo;
e o propio po baixo os vosos pés responde con máis agarimo ós nosos
pasos cós vosos, porque é a cinza dos nosos antecesores; os nosos pés
descalzos son conscientes dese toque amable, pois a terra enriquécese coa
vida dos nosos parentes.
Os nosos valentes, as nais agarimosas, as damas de corazón ledo e os
nenos que aquí viviron alegres, dos cales os nomes xa están esquecidos,
aínda aman estas inmensidades, e á noitiña a súa fortaleza faise sombría
coa presencia de espíritos escuros. E cando o último home vermello
pereza na terra e a súa lembranza entre os homes brancos se converta nun
mito, os mortos invisibles da miña tribo pulularán por estas ribeiras, e
cando os fillos dos vosos fillos pensen que están sós no campo, no
comercio, na tenda, na estrada ou no silencio da fraga, non estarán sós.
En toda a terra non hai ningún lugar dedicado á soidade. Á noite, cando
as rúas das vosas cidades e pobos estean en silencio, e pensedes que están
desertas, estas ateigaranse cos hóspedes que regresan, aqueles que
encheron e aínda aman esta fermosa terra. O home branco nunca estará só.
Sede xustos e bondadosos co meu pobo, pois os mortos non son de todo
impotentes.»
Outros oradores seguiron,
pero non tomei notas. A resposta do Gobernador Stevens foi breve.
Limitouse a prometerlles que se reuniría con eles nunha futura ocasión,
nun consello xeral, para debater o tratado proposto. A promesa do Xefe
Seattle de adherirse ó tratado, se se ratificase algún, recolleuse na
carta, xa que sempre fora o amigo firme e fidel do home branco. O anterior
é só un fragmento do seu discurso, e carece de todo o encanto ofrecido
pola gracia e seriedade do vello orador nativo, e carece da ocasión.
[1]
Ó principio, os indios pensaban que Washington aínda estaba vivo. Sabían
que era o nome dun presidente, e cando oíron que o presidente estaba en
Washington, confundiron o nome da cidade co do xefe no poder. Tamén
pensaban que o Rei George era aínda o monarca de Inglaterra, porque os
comerciantes de Hudson Bay chamábanse a si mesmos «os homes do Rei
George». A compañía era sutil de abondo como para non explicarlles esta
inocente decepción, xa que así os indios lles tiñan máis respecto do
que demostrarían de saberen que Inglaterra era gobernada por unha muller.
Algúns de nós témolo mellor aprendido.
Aquí acaba o texto do Doutor
Smith. Este home non falaba o dialecto do Xefe Seattle, o lushootseed, así
que se supón que un intérprete traduciu as palabras do Xefe Seattle ó
chinook, a lingua franca comercial da costa noroccidental, e logo, outro
intérprete traduciu ó inglés. Non sabemos se Smith tomou as notas en
chinook ou en inglés. Todo o que sabemos é que o texto de Smith contén
un inglés típico do século XIX, ateigado de figuras retóricas.
Ademais, os símiles que Smith fai na introducción coinciden en estilo
cos do discurso do Xefe («...elocuentes como o tronar incesante das
cataratas que flúen de ríos inesgotables...»; «...tan nativas á súa
condición de home como as follas e os brotes son á améndoa en flor...».
O biógrafo do doutor describiuno como «un médico competente, un poeta
de talento extraordinario e un bo escritor». Cómpre destacar que moitos
intelectuais románticos da época estaban en contra da política
antiindia do goberno e queixábanse da súa falta de respecto coa
natureza.
En
suma, non se pode probar que o material que Smith publicou no Seattle
Sunday Star fora auténtico. O único que coñecemos é que trinta e tres
anos despois dun discurso, baseándose nunhas notas que nin sequera
estaban na lingua orixinal, senón que formaban parte dunha suposta
traducción simultánea, Smith construíu un texto moi aceptable dende o
punto de vista estilístico. Existe a posibilidade de que a mente romántica
de Smith inventase nunha boa porcentaxe o discurso, idealizando a figura
do gran xefe, prototipo do bon sauvage. Sen dúbida, Seattle foi un
home intelixente, dun gran carácter político, e cunha boa intuición que
lle indicou que non poderían vencer o home branco, e que unha guerra sería
a escusa excelente para que o gobernador Stevens os exterminase. Tivo sona
de ser un xefe que buscaba a paz e non tiña reparos en moverse no
ambiente dos colonos. Sen embargo, tamén existen voces críticas que
afirman que debería ter loitado canda os seus irmáns doutras tribos, aínda
que iso significase a súa morte e a do seu pobo. Certamente, trátase
dunha cuestión difícil de dilucidar, sobre todo dende a nosa perspectiva
actual.
Chegados
aquí, poderiamos preguntarnos se non existe ningún documento oficial
estadounidense que recollera algunha palabra do Xefe Seattle ó longo da súa
vida. A resposta é que no Bureau of Indian Affairs (Oficina de Asuntos
Indios) dos Arquivos Nacionais de Washington D.C, existen catro pequenos
discursos recollidos polos cronistas oficiais en varios momentos da vida
de Seattle. Non teñen nada que ver co estilo retórico do texto de Smith,
e son os únicos documentos históricos «reais» que temos. De todos
xeitos, está claro que sempre son transcricións de traduccións simultáneas,
recollidas polos funcionarios estadounidenses. Dous textos pertencen ás
negociacións do tratado de Point Elliott. O 22 de xaneiro de 1855,
despois do seu propio discurso, o gobernador Stevens preguntou se alguén
tiña algo que obxectar ó que acabara de dicir, e invitou o seu «venerable
amigo» Seattle (KAISER 1987: 533) a que dese a súa opinión. Segundo o
manuscrito orixinal, Seattle dixo:
«Considérote
meu pai. Eu e o resto mirámoste como tal. Todos os indios temos o mesmo
sentimento bo cara a ti e enviarémosllo nun papel ó Gran Pai. Todos
eles, homes, anciáns, mulleres e nenos alégranse de que el te enviase
para coidalos. O meu pensamento é coma o teu. Non quero dicir máis. O
meu corazón é moi bo co Doutor Maynard. Sempre quero obter as medicinas
del.»
Ó día seguinte, as actas do
tratado recollen:
«Entón Seattle, en nome de si mesmo e dos outros xefes sacou unha
bandeira branca e presentouna dicindo: agora, facendo isto, volvémonos
amigos e afastamos os malos sentimentos, se algunha vez existiron. Somos
amigos dos americanos. Todos os indios pensan igual. Considerámoste noso
pai. Nunca mudaremos a nosa opinión, viñeches vernos e sempre seremos
iguais. Agora, envía este papel dos nosos corazóns ó Gran Xefe. É todo
o que teño que dicir.»
A parte destes dous breves
discursos, existen outros
dous fragmentos de discursos nos arquivos: o primeiro ten que ver coa
sinatura do tratado e foi recollido polo intérprete oficial, o coronel B.
F. Shaw. O segundo é unha queixa feita por Seattle en 1858. Laméntase de
que o tratado de Point Elliot non fora ratificado polo senado, deixando os
indios na pobreza e cunha saúde precaria.
Ademais
da primeira versión de Smith, existen varias máis, das cales a do
guionista da igrexa baptista, Ted Perry, é a máis coñecida. De feito,
usurpa a praza da orixinal, e case todas as versións escritas do discurso
(carteis, libros, citas en monumentos) proveñen da imaxinación deste
guionista e do plaxio dos baptistas. Pero a versión de Perry tamén
sufriu modificacións por parte de terceiros. En resumo, semella que todo
o mundo lle engadiu algo de colleita propia ó texto, facéndoo irrecoñecible.
Pero vaiamos por partes.
En
1891, F. J. Grant publicou o texto enteiro de Smith na History of Seattle.
O material de Smith permaneceu na escuridade durante corenta anos, ata que
foi recuperado por Clarence B. Bagley no seu artigo «Chief Seattle and
Angeline», publicado no Washington Historical Quarterly en 1931. Bagley
modificouno, incluíndo estas liñas «Mortos, ¿dixen? Non hai morte, só
un cambio de mundos» (KAISER 1987: 506).
Este home descoñecía que estaba a marcar o comezo da espiral de
modificacións que sufriría o discurso de Seattle ó longo da historia.
En 1932, un pasquín asinado por John M. Rich, do cal hai copias na
Seattle Historical Society e na biblioteca do Congreso estadounidense,
publicou o famoso discurso na súa versión orixinal, contando tamén como
chegou a dar co texto.
O
discurso atravesou por unha segunda etapa de escuridade ata que William
Arrowsmith, poeta e profesor da Universidade de Texas, escribiu unha nova
versión do mesmo en 1969. Foi un intento por actualizar a lingua do texto
fronte ó florido estilo victoriano de Smith. Excepto pola modernización
é moi similar á primeira versión. Tres anos despois aparecería a versión
de Perry, ou «versión baptista», que comentaremos polo miúdo na
seguinte sección. Outra versión apareceu na Expo '74 en Spokane, no
estado de Washington; é unha versión acurtada do guión de Perry, pero
na que se empregan as palabras, «Presidente en Washington» no canto de
«Gran Xefe».
En
1972, Dale Jones, representante da asociación Friends of Earth
(Amigos da Terra) de Seattle leu o suposto discurso do Xefe nun xornal
indio que xa non se edita (KAISER 1987: 513). Gustoulle, mandóullelo por
correo a uns amigos e pouco despois comezou a editarse en varias publicacións
como en Environmental Action (1972) ou na revista Passages
(1974) da Northwest Orient Airlines. Pero, ¿onde conseguiu o texto aquel
diario indio? A resposta é, cando menos, sorprendente: transcribírano a
partir da cinta dunha emisión televisiva chamada Home, producida
en 1972 pola Southern Baptist Convention (Convención Baptista do Sur). ¿Cal
era a orixe desta emisión? Velaquí a resposta.
No
inverno de 1971-72, Ted Perry, profesor universitario de Texas, traballaba
como guionista para a Comisión de Radio e Televisión da Southern Baptist
Convention. Un día, escoitou
a lectura da «oración do Xefe Seattle» por parte do seu colega de
universidade, o profesor William Arrowsmith no chamado Día da Terra, e
pediulle permiso para utilizar a «oración» como base do guión para
unha película. Arrowsmith aceptou. Os productores querían un filme
comprometido co medio ambiente, así que Perry teceu liñas propias entre
os fragmentos do discurso do Xefe Seattle de 1854, para darlle un cariz máis
ecoloxista. A productora tomouse a licencia literaria de dirixir a carta
ó presidente Franklin Pierce. Perry agardaba aparecer nos créditos da
película como autor do guión, pero cometeu o «erro» de incluír o nome
do Xefe Seattle no texto. Segundo Perry (KAISER 1987: 514), o productor
non incluíu o seu nome nos créditos porque pensou que a película
semellaría más auténtica sen o crédito de «escrito por».
Sorprendido, Perry cancelou os outros guións que os baptistas lle
encargaran.
A
continuación presentamos o texto de Perry[v].
En negriña aparecen as frases que gardan similitude coas do texto de
Smith, aínda que en moitos casos Perry non respectou a orde textual do
orixinal.
O Gran Xefe en Washington fainos saber que desexa mercar a nosa terra.
O Gran Xefe envíanos tamén palabras de amizade e de boa vontade. Isto
é moi amable da súa parte, xa que sabemos que a penas precisa da nosa
amizade.
Sen embargo, estudiaremos a vosa oferta, pois sabemos que se non
vendemos, os homes brancos poderán vir con pistolas e tomar a nosa terra
.
¿Como se pode mercar ou vender o ceo, a calor da terra? Fáisenos estraña
esa idea.
Se non posuímos o frescor do aire nin os reflexos da auga, ¿como
podedes mercárnolo?
Decidirémolo chegado o momento.
O
gran xefe en Washington pode confiar na palabra do Xefe Seattle, igual que
os homes brancos poden contar co retorno das estacións. As miñas
palabras son coma estrelas, nunca se apagan.
Cada anaco desta terra é sagrado para o meu pobo.
Cada agulla resplandecente dos piñeiros; cada ribeira areosa; a bruma da
fraga escura, cada claro e cada insecto que zoa son sagrados na memoria e
na experiencia do meu pobo. O zume que corre polas árbores leva as
lembranzas do home vermello.
Os mortos do home branco esquecen a súa terra natal cando van camiñar
entre as estrelas. Os
nosos mortos nunca esquecen esta fermosa terra, porque ela é a nai do
home vermello.
Somos parte da terra e ela é parte nosa. As flores que recenden son
nosas irmás; o cervo, o cabalo, a gran aguia, velaquí os nosos irmáns.
Os cumios rochosos, a esencia das praderías, a calor do corpo do
poldro, o home, todos pertencemos á mesma familia.
Así que cando o Gran Xefe en Washington di que nos quere mercar as
terras, está pedindo moito de nós.
O Gran Xefe afirma que nos reservará un lugar para que vivamos
comodamente. El será noso pai e nós seremos seus fillos.
Pero, ¿pode isto ser posible? O voso Deus ama o voso pobo pero
abandonou seus fillos vermellos. Envía máquinas para axudar o home
branco no seu traballo, e constrúe grandes pobos para el. Fai o voso
pobo máis forte cada día. Pronto ocuparedes a terra igual que os ríos
se precipitan canón abaixo despois dunha chuvia repentina. Mais o meu
pobo é unha marea minguante, endexamais regresaremos.
Non, somos razas separadas.
Os nosos nenos non xogan xuntos e
os nosos vellos contan historias diferentes. Deus favorécevos, e nós
somos orfos.
Así que estudiaremos a vosa oferta. Mais non será doado, xa que esta
terra é sagrada para nós. Gozamos nestas fragas. Non sei. A nosa forma
de ser é diferente da vosa.
A
auga brillante que corre polos nosos ríos e regatos non é só auga, senón
o sangue dos nosos antecesores. Se vos vendemos a terra, haberedes lembrar
que é sagrada, e que cada reflexo misterioso nas claras augas dos lagos
conta feitos e lembranzas na vida do meu pobo. O murmurio da auga é a voz
do pai de meu pai.
Os ríos son irmáns nosos, apagan a nosa sede. Os ríos levan as nosas
canoas e alimentan nosos fillos. Se vendemos a terra, teredes que lembrar
e aprenderlles a vosos fillos que os ríos son irmáns nosos e vosos, e
que debedes, polo tanto, tratar os ríos igual que tratades un irmán.
O home vermello sempre retrocedeu ante o avance do branco, igual que a
bruma da montaña foxe do sol da mañá. Pero as cinzas dos nosos pais son
sagradas. As tumbas son terra santa, igual que estes outeiros e estas
árbores; este anaco de terra estanos consagrado. Sabemos que o home branco non comprende a nosa forma de
ser. Un anaco de terra parécelle igual có seguinte, pois el é un estraño
que vén pola noite e leva da terra o que necesita. A terra non é súa
irmá senón a súa inimiga, e cando a conquista segue avanzando. Deixa
atrás as tumbas de seu pai e de seus fillos e non lle importa. Rouba a
terra de seus fillos. Non lle importa. Esqueceu as tumbas de seu pai e a
herdanza de seus fillos. Trata súa nai, a terra, e seu irmán, o ceo,
coma cousas que se mercan, que se saquean, e que se venden, coma
ovellas ou brillantes abelorios. O
seu apetito devorará a terra, deixando atrás só un deserto.
Non sei. A nosa forma de ser é diferente da vosa. A visión das vosas
cidades dana os ollos do home vermello. Quizais porque o home vermello é
un salvaxe e non comprende.
Non existe un lugar tranquilo nas cidades do home branco. Ningún lugar
onde se poda oír o despregue das follas na primavera ou o murmurio das
ás dalgún insecto. Non comprendo, quizais porque son un salvaxe. O ruído
só semella un insulto para o oído. ¿Para que vivir se un home non dá
escoitado o berro solitario da noitarega ou as discusións nocturnas das
ras nunha charca? Son un home vermello e non comprendo. O indio prefire o
suave son do vento precipitándose sobre a superficie da lagoa e o
olor do vento, limpo pola chuvia de mediodía, ou perfumado cos piñóns
dos piñeiros.
O aire é precioso para o
home vermello, pois todos compartimos o mesmo alento: os animais, as árbores,
o home, todos comparten o mesmo alento. Pero semella que o home branco non
nota o aire que respira. Coma un home que agoniza dende hai varios días,
non é capaz de sentir a súa propia pestilencia. Mais se vendemos a
nosa terra, debedes lembrar que o aire é precioso para nós, que
o aire comparte o seu espírito con toda a vida que mantén. O vento
que lle deu o primeiro alento a noso avó tamén recibe o seu derradeiro
suspiro. E o vento tamén lle debe dar a nosos fillos o espírito
da vida. E se vendemos a nosa terra, debedes protexela e mantela sagrada,
coma un lugar onde mesmo o home branco poida ir saborear o vento adozado
polas flores da pradería. Así que estudiaremos a vosa oferta de
mercarnos a terra. Se decidimos aceptala, porei unha condición:
o home branco debe tratar os animais desta terra coma irmáns.
Son salvaxe, e non entendo
outra forma de ser. Vin miles de búfalos podrecendo na pradería,
abandonados polo home branco que lles disparara dende o tren. Eu son
salvaxe e non entendo como o cabalo de ferro pode importar máis có búfalo,
o cal nós matamos só para seguir vivos.
¿Que é o home sen animais? Se todos os animais desaparecesen, os homes
morrerían dunha gran soidade de espírito. Porque todo o que lles
acontece ós animais, pronto lle acontece ó home. Todas as cousas están
relacionadas.
O que lle acontece á terra, acontécelle ós fillos da terra.
Debedes aprenderlle a vosos fillos que o chan que pisan son as cinzas
de nosos avós. Para que respecten a terra, haberedes dicirlles que a
terra alberga a vida dos nosos antecesores. Aprendédelles a vosos fillos
o que nós lles aprendemos ós nosos, que a terra é nosa nai. O que lle
acontece á terra, acontécelle ós fillos da terra. Se os homes cospen na
terra, cospen sobre si mesmos.
Isto sabemos: a terra non
pertence ó home; o home pertence á terra. Isto sabemos. Todas as cousas
están relacionadas, coma o sangue que une unha familia. Todas as cousas
están relacionadas.
O que lle acontece á terra, acontécelle ós fillos da terra. O home non
teceu a rede da vida, so é un mero fío. O que lle fai á rede, faillo a
si mesmo.
Non, o día e a noite non poden vivir xuntos.
Os
nosos mortos van vivir nos doces ríos da terra, regresan cos pasos
silenciosos da primavera, e o seu espírito, que corre no vento, riza a
superficie das lagoas.
Meditaremos por que o home branco desexa mercar a terra. ¿Que é iso de
que o home branco desexa mercar?, pregúntame meu pobo. A idea fáisenos
estraña. ¿Como se pode mercar ou vender o ceo, a calor da terra, a
rapidez do antílope? ¿Como podemos vendervos esas cousas e como
podedes mercalas vós? ¿Acaso a terra é vosa para facer con ela segundo
a vosa vontade, simplemente porque o home vermello asine un anaco de papel
e llo dea ó home branco? Se non posuímos a frescura do aire e o brillo
da auga, como nolo podedes mercar?
¿Como podedes mercar os búfalos, unha vez que xa matastes o derradeiro?
Pero estudiaremos a vosa oferta, porque sabemos que se non vendemos, o
home branco virá con pistolas e tomará a nosa terra. Pero nós somos
primitivos, e no seu fugaz momento de forza o home branco cre que é un
deus, que xa posúe a terra. ¿Como pode un home ser dono de súa nai?
Pero estudiaremos a vosa oferta de mercarnos as terras. O día e a
noite non poden vivir xuntos. Estudiaremos a vosa oferta de marchar para a
reserva que tedes para o meu pobo. Viviremos a parte e en paz. Pouco
importa onde pasemos o resto dos nosos días. Nosos fillos
viron seus pais humillados na derrota. Os nosos guerreiros sentiron
vergonza; logo da derrota, volvéronse folgazáns, e contaminan os seus
corpos con comidas febles e bebidas fortes. Pouco importa onde pasemos
o resto dos nosos días. Non son moitos. Unhas poucas horas máis,
uns poucos invernos máis, e non quedará ningún dos fillos das grandes
tribos que unha vez habitaron esta terra ou que agora recorren as fragas
en pequenos grupos. Ningún que poida chorar nas tumbas dun pobo que unha
vez demostrou ser tan poderoso e esperanzado coma o voso.
¿Pero por que chorar a desaparición do meu pobo? As tribos están
feitas de homes, máis nada. Os homes van e veñen, coma as ondas do mar.
Mesmo o home branco, que camiña e fala co seu Deus de amigo a amigo, non está exento do destino común. Podemos ser irmáns despois de todo; veremos. Unha cousa sabemos, que quizais un día o home branco descubra que o noso Deus é o mesmo Deus.
Podedes
pensar que o posuídes a El igual que desexades posuír a nosa terra, mais
non podedes. El é o Deus do home, e a Súa compaixón é igual cara ó
home vermello que cara ó branco. A terra é preciosa para El, e danar a
terra supón desprezar o seu Creador. Os brancos tamén morrerán; quizais
antes que outras tribos. Seguide contaminando o voso leito, e unha noite
asfixiaredes no voso lixo.
Non obstante, na vosa morte brillaredes con forza, abrasados pola forza
do Deus que vos trouxo a esta terra e que, por algunha razón, vos deu
dominio sobre ela e sobre o home vermello. Ese destino é un misterio para
nós, pois non comprendemos o feito de matar búfalos, de domar cabalos
salvaxes. Non entendemos por que os currunchos secretos da fraga posúen o
forte olor de moitos homes, nin por que os verdes outeiros están
aldraxados por arames que falan. ¿Onde está a vexetación?
Desapareceu. ¿Onde está a aguia? Desapareceu. ¿E que é dicir
adeus ó veloz poldro e á caza? A morte da vida e o comezo da
supervivencia.
Deus
deuvos o dominio dos animais, das fragas e dos homes vermellos con algún
propósito especial, pero ese destino é un misterio para o home vermello.
Poderiamos comprender se coñecésemos os soños do home branco, as
esperanzas que lles describe ós seus nenos nas longas noites de inverno,
as visións que aviva nas súas mentes para que eles as desexen o día
de mañá. Pero nós somos salvaxes. Os soños do home branco están
ocultos para nós. E como están ocultos, seguiremos o noso camiño.
Porque por enriba de todo apreciamos o dereito de cada home a vivir como
desexe, por moi diferente que sexa de seus irmáns. Temos moi pouco en común.
Así que estudiaremos a vosa oferta de mercarnos a terra.
Se accedemos, será para asegurarnos a reserva que nos prometestes.
Quizais alí poidamos vivir os nosos breves días como queremos.
Cando o derradeiro home vermello desapareza desta terra,
e a súa lembranza sexa só a sombra dunha nube que se move pola pradería,
estas ribeiras e fragas aínda gardarán os espíritos do meu pobo.
Pois eles aman a terra coma o meniño que acaba de nacer ama os latidos do
corazón de súa nai.
Se vos vendemos a nosa terra, amádea coma nós a amamos. Coidádea coma
nós a coidamos. Gardade na vosa mente a lembranza da terra tal como está
agora que a levades. E con toda a vosa forza, con toda a vosa
intelixencia, con todo o voso corazón, preservádea para vosos fillos e
amádea... como Deus nos ama a todos.
Unha cousa sabemos. O noso Deus é o mesmo Deus. Esta terra é preciosa
para el. Nin sequera o home branco está exento do destino común. Podemos
ser irmáns despois de todo. Veremos.
Este
é o texto inventado por Ted Perry, que el mesmo atribuíu ó Xefe
Seattle. De acordo coas declaracións de Perry, o guionista quere
mostrarse como unha víctima da Igrexa Baptista (Arrowsmith tamén o
apoia). Nunca saberemos se actuou de mala fe «deslizando» o nome de
Seattle; el achácao a un erro. O texto ecoloxista de Perry, presenta
varios anacronismos xunto a metáforas máis propias dun adolescente romántico.
Igualmente, presenta un fondo evanxelizador propio da igrexa da que provén.
A versión baptista crea unha gran
familia natural: os homes, os animais, as prantas son irmáns, a terra é
nosa nai e os nosos deuses ou pais manteñen unha relación fraterna.
Ademais, Perry comete algúns erros, que comentamos a continuación:
a)
Na súa «oración», Seattle dinos que viu « ... miles de búfalos
podrecendo na pradería, abandonados polo home branco que lles disparara
dende o tren... ». O camiño de ferro transcontinental non foi completado
ata 1869, quince anos despois do discurso, e a destrucción das manadas de
búfalos non comezou ata 1860. Ademais, ¿como é posible que un indio do
Pacífico noroccidental coñecera as grandes planicies?
b)
O Seattle de Perry afirma que « ... Seguide contaminando o voso leito, e
unha noite asfixiaredes no voso lixo... » Os estadounidenses daquela época
aínda non tiñan o problema dos residuos e da súa reciclaxe, e
probablemente os indios ata descoñecían o que era o lixo.
c)
Hai varias contradiccións no texto de Perry; primeiro, Seattle afirma que
« ... Deus ama o voso pobo pero abandonou seus fillos vermellos... »; «
... Deus favorécevos, e nós somos orfos ... » Mais logo, Perry debeu de
temer que a igrexa censurase esta afirmación un tanto herexe, e mudou
radicalmente o discurso do seu Seattle:
« ... o noso Deus é o mesmo Deus ... »; « ... El é o Deus do
home, e a Súa compaixón é igual cara ó home vermello que cara ó
branco... ». É evidente que comete un maiúsculo contrasentido, un erro
grave de falta de coherencia textual.
d) A condición que Seattle lle impón ós brancos no texto de Smith é
que lles deixen visitar en paz os camposantos dos seus antecesores, algo
que semella lóxico tendo en conta a cultura india. Pero Ted Perry esquece
esta condición, e o seu xefe ecoloxista só pide que o home branco « ...
trate os animais desta terra coma irmáns... »
Despois de que o Consello Mundial de Igrexas reeditara o discurso nunha versión en libro, as traduccións da declaración profética de Perry sucedéronse por todo o mundo, e diferentes personalidades políticas téñena empregado en actos ou libros, atribuíndolle as fermosas palabras ó xefe indio. En 1992, Al Gore empregou as liñas da «rede», mudándoas un chisco, pero poñéndoas en boca do Xefe Seattle na súa obra Earth in the Balance. Na primeira páxina dun libro de texto estadounidense da editorial Addison Wesley Longman, titulado The Web of Life (1998), os autores copian a idea da rede de Perry ou de Gore, poñéndoa sempre na boca do indio Seattle, pero lle dan un xiro politicamente correcto, substituíndo Home e el, por nós (BENETTA 1998). O discurso de Perry volveuse unha auténtica mina de ouro. Libros de literatura infantil que se basean na reproducción do discurso foron número un de ventas nos EEUU, sen contar os millóns de carteis, camisetas, chisqueiros e demais ferramenta que portan con honra «frases» do xefe. Algúns comparten a opinión de que se Ted Perry, creador desta saga, foi enganado pola igrexa e se sente culpable, podería facer un xesto de boa vontade, devolvendo o diñeiro que lle pagou a igrexa e mais o que provén dos dereitos de autor, para dárllelo ós duwamish e ós suquamish que quedan en EEUU, descendentes de Seattle. Por certo, a imaxe do xefe tamén foi manipulada. Na súa única foto (feita pouco antes de morrer) aparece sentado e cos ollos pechados, pero existen copias onde ten os ollos abertos, noutras leva un bastón[vi], e noutras alguén lle puxo un corpo diferente.
Despois de todo o exposto, podemos
concluír que é imposible demostrar a veracidade do célebre discurso do
Xefe Seattle. Evidentemente, de todos os textos, o único que ten algo de
rigor histórico, sen contar os anacos de discursos presentes nos arquivos
de Washington, son as supostas notas de Smith, convertidas en artigo
xornalístico. Nunca se atopou o seu caderno de notas, pero polo menos o
seu discurso foi o primeiro que se publicou por alguén supostamente
presente no acto. Demostrouse que as versións posteriores son invencións.
Parece que o home branco decidiu
empregar o Xefe Seattle para difundir as ideas filosóficas en voga en
diferentes épocas. Nos seus inicios, o chamado «discurso orixinal» do
romántico Smith semella estar fortemente cargado das ideas do mito do
bon sauvage que atopa as súa raíces en autores como Montaigne e
posteriormente en Rousseau. A versión de Perry evoca máis o ecoloxismo
actual, con orixe nos anos 60 e 70. O golpe de efecto de poñer as
palabras nos beizos dun xefe indio vido a menos, dálle o carácter dramático
e apocalíptico necesario en calquera sermón que se prece. De feito,
moitos lle chaman o evanxeo do Xefe Seattle, debido ás modificacións que
sufriu e porque a súa transmisión primixenia foi oral. En canto ás
traduccións ó español do texto de Perry, cómpre dicir que estas son máis
que libres, e non é difícil intuír que tamén o traductor aporta unha
miga da súa imaxinación retocando o falso orixinal. Claro que ás veces
non sabemos se se trata dunha «invención da traducción» ou se xa o
texto orixinal estaba alterado. En conclusión, asistimos a un caos
absoluto de fontes alternativas, que se multiplican con tendencia ó
infinito.
Numerosos medios de comunicación
dedicaron artigos a denunciar o plaxio de Perry (Newsweek, The New York
Times, etc.), e aínda así continúa o fraude. ¿Acaso a sociedade
necesita dun líder ecolóxico coma Seattle? Algúns estudiosos do tema,
como KAISER (1987: 518), e mesmo os descendentes de Seattle, como veremos
a continuación, cren que o texto do discurso é válido polos ideais que
defende, aínda que a autoría de Seattle sexa cuestionable. Pero outros
non comparten esta opinión, sobre todo no caso do guión televisivo
baptista. Cren que se utilizou a figura de Seattle coma un mero recurso
estilístico, para acadar unha maior transcendencia e popularidade.
Afirman que de non presentarnos un xefe indio, o sermón nunca tería tal
transcendencia e quedaría esquecido, coma tantos outros manifestos ecolóxicos.
Por último, conclúen que o uso do engano é denunciable, máis se cabe
cando se obtén beneficio económico a cambio.
Unión
Libre tentou contactar coas tribos duwamish e suquamish. A máxima
representante dos duwamish accedeu amablemente a darnos a súa opinión
sobre unha serie de cuestións. Cremos que este é o mellor colofón que
lle poderiamos dar a esta historia, e que cadaquén tire as súas propias
conclusións.
Entrevista á Honorable Cecile
Hansen[vii],
presidenta da tribo duwamish.
- ¿Tentaron vostedes evitar o uso
do discurso dos anos 70 en carteis ou libros?
Non.
- ¿Están de acordo cos que din
que o importante é a mensaxe e non importa se foi inventada?
Si,
cremos que a mensaxe é universal. Tamén entendemos que o xefe Sealth
falaba a lingua lushootsheed (salish), e non inglés e o seu discurso foi
interpretado polo doutor Henry A. Smith. O señor Smith era coñecido polo
seu memorable estilo literario e aínda que descoñecemos a exactitude da
súa traducción, temos que concluír que el estaba sensibilizado polos
sucesos que acontecían ante os seus ollos, é dicir, o comezo do
xenocidio dos duwamish e das tribos aliadas, e seguramente simpatizou co
espírito da xente á que lle estaban a roubar a terra.
-¿Cren que a lenda do Xefe Seattle
foi favorecida por este engano?
É
ofensivo dicir isto, pensar que o Xefe Seattle é unha lenda que foi
alimentada por un engano ou por un discurso inventado para manter o seu
status. O Xefe Seattle ou Sealth foi un home, fillo dun xefe suquamish
(Schweabe) e da filla (Scholitza) dun xefe duwamish, que foi un líder
respectado polas dúas partes, e a quen se coñeceu pola súa forma de ser
pacífica. Era visto como un home intelixente que loitaba por vivir entre
os brancos que acababan de chegar. A min paréceme que unha lenda ten un
carácter máis mítico. O Xefe Seattle foi un home real.
- ¿Cren que a sinatura do tratado
de Point Elliott por parte do Xefe Seattle foi boa para a tribo duwamish?
¿E para os suquamish?
A sinatura do Xefe Sealth foi, de
feito, só un «x» porque non sabía escribir. Aparece coma o primeiro
asinante do tratado de Point Elliott de 1855 para os territorios de
Washington. Déuselle o seu nome á cidade de Seattle, e o feito de que
fora o primeiro en asinar é crucial no intento dos duwamish por mudar
unha decisión de 1976 que proclamou que os duwamish xa non existiamos
como tribo. Levamos 23 anos neste proceso e estamos na fin desta viaxe.
Sabemos que o feito de ser o primeiro asinante é dunha importancia suma,
xa que proba que si existimos e que aínda estamos aquí, máis de cen
anos despois.
Anexo I
TRATADO DE POINT ELLIOTT COS DWAMISH, SUQUAMISH, ETC. - 1855
(Ratificado
o 8 de marzo de 1859)[viii]
Acordo realizado e concluído en
Muckl-te-oh, ou Point Elliott, no Territorio de Washington, neste vixésimo
segundo día de xaneiro de mil oitocentos cincuenta e cinco, por Isaac I.
Stevens, gobernador e superintendente de Asuntos Indios para o devandito
Territorio, por parte dos Estados Unidos, e os xefes asinantes, caudillos
e delegados dos dwamish, suquamish, sk-tahl-mish, sam-ahmish,
smalh-kamish, skope-ahmish, st-kah-mish, snoqualmoo, skal-wha-mish,
n'quentl-ma-mish, sk-tah-le-jum, stoluck-wha-mish, sno-ho-mish skagit, kik
i-allus, swin-a-mish, squin-ah-mish, sah-ku-mehu, noo-wha-ha,
nook-wa-chah-mish, mee-see-qua-quilch, che-bah-ah-bish, e outras tribos e
bandas de indios aliadas ou subordinadas que ocupan terras do devandito
Territorio de Washington, por parte das mencionadas tribos e debidamente
autorizados por elas.
As ditas tribos e bandas de indios
polo presente tratado ceden, abandonan, e transfiren ós Estados Unidos
todo dereito, título, e interese sobre as terras e o territorio ocupado
por eles, limitado e descrito como segue: comezando nun punto no lado
oriental da Enseada do Almirantado, coñecido como Punta Pully, a metade
de camiño entre as baías de Commencement e Elliott; dende aquí, cara ó
leste, seguindo a liña norte das terras cedidas polo presente tratado ós
Estados Unidos polos nisqually, puyallup, e outros indios, ata o cumio da
cadea montañosa das Cascade; dende aquí, cara ó norte seguindo o cumio
da devandita cadea ata o paralelo 49 de latitude norte; dende aquí cara
ó oeste, ó longo do dito paralelo ata o medio do Golfo de Georgia; dende
aquí, atravesando polo medio do dito golfo e a canle principal, a través
da Canle de Arro ata os Estreitos de Fuca, e cruzando polo medio da
Enseada do Almirantado ata Punta Suquamish; dende aquí cara ó sur, a
través da península, e seguindo a divisoria entre a canle de Hood e a
Enseada do Almirantado ata a zona de carga coñecida como Wilkes'
Portage; dende aquí, cara ó norte, e seguindo a liña de terras cedidas
polo presente tratado e do xeito mencionado ata Punta Southworth, no lado
occidental da Enseada do Almirantado e dende aquí rodeando o pé da Illa
de Vashon cara ó leste e cara ó sur ata o lugar de inicio, incluíndo as
illas comprendidas nos ditos límites. Así mesmo, tamén ceden,
abandonan, e transfiren todo dereito, título, e interese das devanditas
tribos e bandas sobre calquera terra dentro do territorio dos Estados
Unidos.
ARTIGO
2. Creación de reserva e prohibición de residir nela para os brancos
carentes de permiso.
Sen
embargo, polo presente tratado reservaráselles uso e ocupación ás
devanditas tribos e bandas das seguintes extensións de terra, a saber: a
cantidade de dúas seccións, ou mil douscentos oitenta acres, que rodean
a cala na punta de Porto Madison, chamada polos indios Noo-sohk-um; a
cantidade de dúas seccións, ou mil douscentos oitenta acres, na cara
norte da baía de Hwhomish e a cala que dá á mesma, chamada
Kwilt-seh-da, a península no extremo sureste da Illa de Perry, chamada
Shais-quihl, e a illa chamada Chah-choo-sen, situada no río Lummi, no
punto de separación das desembocaduras que rematan na baía de Bellingham
e no Golfo de Georgia respectivamente. Estas extensións serán
reservadas, e ata onde sexa necesario, supervisadas e marcadas para o seu
uso exclusivo; non se lle permitirá residir nas mesmas a ningún home
branco sen o permiso das devanditas tribos ou bandas, e do superintendente
ou axente. Non obstante, de ser preciso para conveniencia pública, poderá
haber estradas que crucen as devanditas reservas, e os indios serán
compensados por calquera dano que se lles faga.
ARTIGO
3. Creación doutra reserva para unha escola.
Tamén
se reservan das terras cedidas polo presente tratado a cantidade de trinta
e seis seccións, ou un municipio, na beira nororiental de Porto Gardner,
ó norte da desembocadura do río Sno-homish, incluíndo a Baía de
Tulalip e a devandita cala de Kwilt-seh-da, co propósito de establecer alí
unha escola agrícola e industrial, como se menciona e acorda
posteriormente, e con vistas a levar e establecer alí todos os indios que
viven ó oeste das Montañas Cascade do devandito Territorio, COA CONDICIÓN
DE QUE, sen embargo, o presidente pode establecer a axencia central e a
reserva xeral noutro punto que xulgue beneficioso para os indios.
ARTIGO
4. Asentamento das tribos na reserva no período dun ano.
As
devanditas tribos e bandas acordan trasladarse e establecerse nas
devanditas reservas no ano seguinte á ratificación deste tratado, ou
antes, se se lles outorgan os medios necesarios. Namentres, será legal
que residan en calquera terra que non sexa reclamada ou estea, de feito,
ocupada por cidadáns dos Estados Unidos, e en calquera terra reclamada ou
ocupada, se teñen o permiso do propietario.
ARTIGO
5. Dereitos e privilexios garantidos ós indios.
Asegúraselles ós devanditos indios o dereito á
pesca nos termos habituais, como a todos os cidadáns do Territorio, e o
dereito de erixir casas temporais co propósito de cura, xunto ó
privilexio da caza e recolección de bagas e raíces en terras abertas e
non reclamadas. COA CONDICIÓN DE QUE, sen embargo, non recollan crustáceos
de zonas acoutadas ou cultivadas por cidadáns.
ARTIGO
6.
Pagamento e utilización da suma por parte dos Estados Unidos.
Considerando
a mencionada cesión, os Estados Unidos acordan pagarlles ás devanditas
tribos e bandas a suma de cento cincuenta mil dólares, da seguinte
maneira: no primeiro ano posterior á ratificación, quince mil dólares;
nos seguintes dous anos, doce mil dólares por ano; nos seguintes tres
anos, dez mil dólares por ano; nos seguintes catro anos, sete mil
cincocentos dólares por ano; nos seguintes cinco anos seis mil dólares
por ano; e nos últimos cinco anos, catro mil douscentos cincuenta dólares
por ano. Todas esas sumas de diñeiro serán destinadas para uso e
beneficio dos devanditos, baixo a dirección do Presidente dos Estados
Unidos, que pode, chegado o momento, determinar á súa discreción os
propósitos beneficiosos nos que se gastarán esas cantidades; e o
superintendente de Asuntos Indios, ou outro funcionario apropiado,
informará anualmente ó Presidente dos desexos dos devanditos indios
respecto a esta cuestión.
ARTIGO
7. Traslado dos indios a outra reserva e asignación parcelaria a
individuos.
O
Presidente pode, de agora en diante, cando na súa opinión os intereses
do Territorio o requiran e cando se promova o benestar dos devanditos
indios, trasladalos de UNHA ou de todas as reservas especiais feitas pola
presente e levalos á reserva xeral, ou a outro lugar conveniente dentro
do devandito territorio que el estime adecuado, compensándoos pola
mellora das súas parcelas e polos gastos do traslado, ou concentralos con
outras tribos ou bandas amigables; e tamén pode, á súa discreción,
dividir o total ou calquera parte das terras reservadas polo presente
tratado, ou outras terras que sexan seleccionadas no seu lugar, e asignar
esas parcelas a individuos ou familias cando estes queiran acollerse a
este privilexio, para que as utilicen coma fogar permanente nos mesmos
termos e suxeitos ás mesmas regulacións estipuladas no sexto artigo do
tratado cos omahas, mentres este estea en vigor. Calquera mellora
substancial feita na súa parcela por un indio que estea obrigado a
trasladarse a consecuencia deste tratado, será taxada baixo a dirección
do Presidente e pagada de acordo a este tratado.
ARTIGO
8.
As
anualidades das devanditas tribos e bandas non se empregarán para pagar
as débedas de individuos.
ARTIGO
9.
Mantemento de relacións amigables, ausencia de ataques e guerras,
entrega de delincuentes.
As
devanditas tribos e bandas recoñecen a súa dependencia do Goberno dos
Estados Unidos, prometen ser amigables con todos os seus cidadáns, e
comprométense a non atacar a propiedade de ditos cidadáns. Se un ou máis
de entre eles violasen este compromiso, e se se demostra o feito
satisfactoriamente diante do axente, devolverase a propiedade que se
tomou, ou no seu defecto, se foi danada ou destruída, o goberno poderá
realizar unha compensación restándoa das anualidades. Non lle farán a
guerra a outra tribo, excepto en defensa propia, e levarán ante o goberno
dos Estados Unidos ou o seu representante calquera tema de disputa entre
eles e os outros indios, e aceptarán a súa decisión. E se calquera dos
devanditos indios ataca os bens doutros indios dentro do Territorio,
prevalecerá o mesmo regulamento descrito no artigo que versa sobre
ataques contra cidadáns. E as mesmas tribos acordan que non protexerán
ou ocultarán infractores das leis dos Estados Unidos, senón que os
entregarán ás autoridades para seren xulgados.
ARTIGO
10. Retención de
anualidades para aqueles que beban licores, etc.
As
devanditas tribos e bandas desexan excluír das súas reservas o uso de
licores, e evitar que o seu pobo os beba; por conseguinte, está previsto
que calquera indio pertencente a unha das devanditas tribos, que sexa
culpable de introducir licores nas mencionadas reservas, ou que beba
alcohol, pode sufrir a retención da súa proporción das anualidades polo
tempo que o Presidente determine.
ARTIGO
11. Liberación de escravos e acordo para non adquirir outros.
As
devanditas tribos e bandas acordan liberar todos os escravos que posúen
actualmente e non comprar ou adquirir outros de agora en diante.
ARTIGO
12. Negativa a comerciar fóra
dos Estados Unidos.
As
devanditas tribos e bandas acordan non comerciar na Illa de Vancouver ou
en calquera outra parte fóra dos dominios de Estados Unidos, e non se
permitirá que ningún indio estranxeiro resida nas súas reservas sen o
consentimento do superintendente ou do axente.
ARTIGO
13.
Entrega de 15.000 dólares por gastos de traslado e instalación.
Para
permitir que os indios se trasladen e se establezan nas mencionadas
reservas, e para que limpen, cerquen e parcelen unha cantidade suficiente
de terra para cultivo, os Estados Unidos acordan pagarlles a suma de
quince mil dólares que se investirán e gastarán baixo a dirección do
Presidente, da maneira que el aprobe.
ARTIGO
14. Creación de escola e
varios establecementos, contratación de mestres, técnicos, médicos,
etc.
Dentro
do ano seguinte á ratificación deste tratado, os Estados Unidos acordan
establecer na axencia xeral do distrito de Puget Sound, e soster durante
un período de vinte anos, unha escola agrícola e industrial gratuíta
para nenos das devanditas tribos e bandas, e para os das outras tribos do
mencionado distrito. Tamén enviará á dita escola un mestre ou mestres
adecuados, creará unha ferrería e unha carpintería, e proveraas coas
ferramentas necesarias; contratará un ferreiro, un carpinteiro, e un
granxeiro por un período de vinte anos para que instrúan os indios nas súas
ocupacións respectivas. Finalmente, os Estados Unidos acordan contratar
un médico que resida na mencionada axencia central, que ofrecerá
medicinas e consello ós seus enfermos, e os vacinará; os gastos
orixinados da escola, establecementos, persoas contratadas, e a asistencia
médica serán costeados polos Estados Unidos e non serán deducidos das
anualidades.
ARTIGO
15. Entrada en vigor do
tratado.
Este
tratado será obrigatorio para as partes contratantes tan pronto como se
ratifique polo Presidente e o Senado dos Estados Unidos.
No
centro, folla do tratado de Point Elliott
(1855), onde aparece, de primeira, a «sinatura» do Xefe Seattle, seguida
das de outros xefes indios. Enriba, retrato do gobernador Stevens en 1862
vestido como xeneral da Guerra Civil Americana, na que morrería nese
mesmo ano. Na parte inferior, retrato do Xefe Seattle realizado en torno a
1865.
Doutor Henry A. Smith
REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS
KAISER, Rudolf
(1987): «Chief Seattle's Speech(es): American Origins and European
Reception» publicado en Recovering the Word: Essays on Native American
Literature, University of California Press.
SEATTLE, GRAN JEFE (1995): Nosotros somos una parte de la
Tierra (Trad. de Carmen Bravo-Villasante), Palma de Mallorca:
Hesperus. (1ª publicación 1855)
INTERNET:
a) Artigos en versión electrónica
BENNETA, William J. (1998): «Fakery
Squared», The Textbook Letter, November-December.
En
http://www.textbookleague.org/95faker.htm
JEAN GREEN, Sara (2001):
«Chief
Seattle's tribe clings to its identity», The Seattle
Times, Monday, June 18.
En http://www.seattletimes.nwsource.com/html/localnews/134307867_duwamish18m0.html
JONES JR., Malcolm, SAWHILL,
Ray (1992): «Just Too Good to Be True: another reason to beware of false
eco-prophets», Newsweek,
May 4.
En
http://www.synaptic.bc.ca/ejournal/seattle2.htm
SMITH, Henry (1887): «Scraps from a diary. Chief Seattle. A gentleman by
instinct. His native eloquence», Seattle Sunday Star, October 29.
En
http://www.geocities.com/Athens/2344/chiefs3.htm
b) Datos históricos e fotografías:
NOTAS
[i]
Ver anexo I.
[ii]
As negociacións recibiron
moitas críticas por unha serie de razóns. Os tratados estaban
escritos en inglés e tiñan que ser traducidos oralmente, porque os
nativos non tiñan lingua escrita. A traducción era confusa e os
indios non sabían o que asinaban. Os indios non entendían o concepto
de autoridade sobre a terra, e as reservas ás que eran destinados
eran moi pequenas. Tamén se acusou ó gobernador Stevens de
estar bébedo durante os consellos e de suprimir das actas un discurso
de oposición do Xefe Leschi, dos indios nisqually, que sería
aforcado en 1858 por promover supostamente o ataque coñecido como
“Batalla de Seattle”.
[iii]As
consecuencias aínda están presentes hoxe en día. Ó non teren
reserva, os duwamish tiveron que ir vivir ás reservas dos suquamish,
tulalip, muckleshoot ou lummi. Moitos non o aceptaron e volveron ás súas
terras, acabando os seus días na pobreza, mais ó menos con
dignidade. Os duwamish cederon 54700 acres de terra, pero os Estados
Unidos, despois dunha longa loita xudicial, tardaron case 120 anos en
«recompensalos»: en 1971, o estado deulle 64 dólares a cada un dos
1000 duwamish censados. Nestes momentos, están preto de acadar o recoñecemento
federal como tribo. Actualmente hai censados 570.
[iv]
Traducido do inglés por Santiago Lopo
[v]
Traducido do inglés por Santiago Lopo
[vi]
Ver anexo II.
[vii]
Hansen é descendente do Xefe Seattle. Súa avoa está enterrada xunto
á tumba do xefe, na reserva suquamish.
Index | Presentación | Hemeroteca | Coordinación | Comité | Ilustración | Contacto